Viêm xoang là một bệnh lý rất phổ biến trong lĩnh vực tai mũi họng ở Việt Nam. Bệnh không chỉ gây ra cảm giác đau nhức và khó chịu, ảnh hưởng đến cuộc sống, sức khỏe và công việc của người bệnh, mà còn có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm.
Viêm xoang là tình trạng viêm của niêm mạc bên trong các khoang xoang. Khi các khoang xoang bị viêm, niêm mạc bên trong sẽ bị phù nề và sản xuất quá nhiều dịch nhầy mủ, gây tắc nghẽn các lỗ thông từ khoang xoang ra hốc mũi. Sự tắc nghẽn này khiến cho dịch nhầy tích tụ và tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn phát triển, gây nhiễm trùng xoang.
Nguyên nhân gây viêm xoang
Có nhiều nguyên nhân khác nhau có thể gây ra viêm xoang, trong đó có vấn đề về vệ sinh mũi họng. Khi mũi họng không được chăm sóc và vệ sinh đúng cách, các tác nhân gây bệnh như vi khuẩn và virus sẽ có cơ hội xâm nhập vào hệ thống mũi xoang, gây ra viêm xoang. Các dị tật về cấu trúc của mũi xoang như polyp mũi hay vách ngăn bị vẹo cũng có thể gây ra tình trạng tắc nghẽn và tích tụ dịch nhầy trong các khoang xoang, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển và gây bệnh.
Môi trường sống cũng là một yếu tố quan trọng. Nếu sống trong một môi trường ô nhiễm không khí (khói, bụi, thuốc lá,…), vi khuẩn và virus trong các hạt bụi nhỏ có thể xâm nhập vào cơ thể thông qua đường hô hấp, gây ra viêm mũi và sau đó phát triển thành viêm xoang.
Thời tiết thay đổi cũng có thể là một nguyên nhân khiến sức đề kháng của cơ thể giảm sút, làm cho niêm mạc trong các khoang xoang trở nên nhạy cảm hơn và tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn phát triển và gây ra viêm xoang.
Có những loại viêm xoang nào và triệu chứng như thế nào?
Dựa trên vị trí của các khoang xoang bị viêm, bệnh này có thể được phân loại thành các loại sau:
– Viêm xoang trán
Khoang xoang này nằm ở vùng trán. Khi bị viêm hoặc nhiễm trùng, người bệnh sẽ cảm thấy đau nhức ở giữa trán và lan sang vùng thái dương. Nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách, bệnh có thể tiến triển và gây ra đau ở vùng hốc mắt.
– Viêm xoang sàng
Khoang xoang này nằm sâu trong hốc mũi, phía sau mặt nên các triệu chứng của bệnh khó có thể nhận biết. Người bệnh thường bị ho kéo dài, đau nhức đầu ở vùng gáy và có thể bị chảy dịch nhầy từ mũi.
– Viêm xoang bướm…
Vị trí của xoang bướm nằm trong cơ thể của xương bướm. Khi bị viêm, triệu chứng của bệnh thường tiến triển nhanh chóng bao gồm cảm giác lạnh run, đau đầu, sốt cao, dịch chảy từ mũi xuống họng, đau vùng cổ và lan rộng ra hai bên mắt, gây khó chịu và mệt mỏi cho người bệnh. Đây là loại bệnh có thể gây tử vong cao.
– Viêm xoang hàm trên
Xoang hàm trên là xoang cạnh mũi lớn nhất trong các xoang trên khuôn mặt và nằm ở phía sau xương gò má. Khi bị viêm, người bệnh sẽ cảm thấy đau nhức ở vùng mặt, sưng quanh mắt và má, đôi khi có cảm giác đau đầu và khó chịu.
– Viêm đa xoang
Đây là trường hợp viêm niêm mạc của một hoặc nhiều xoang cùng lúc do bị nhiễm khuẩn từ một xoang rồi lan sang các xoang khác, hoặc do các nguyên nhân khác như dị ứng, ô nhiễm môi trường, sức đề kháng yếu, hay cấu trúc giải phẫu không bình thường…
Biểu hiện của viêm xoang gồm đau đầu, chảy mũi và tắc nghẽn mũi. Ban đầu, tắc nghẽn mũi có thể chỉ ở một bên, sau đó có thể lan sang cả hai bên. Ban đầu, tắc nghẽn mũi thường xảy ra khi ở trong phòng máy lạnh, dưới quạt hoặc tiếp xúc với không khí lạnh. Sau đó, tắc nghẽn mũi có thể gây phiền toái suốt cả ngày và ở bất kỳ địa điểm nào. Ngoài ba triệu chứng trên, người bệnh còn có thể cảm thấy khó ngửi do cuốn mũi dày đặc, dịch bám vào các rễ thần kinh khứu giác.
Cách phòng ngừa viêm xoang
Bệnh viêm xoang nếu không được điều trị đúng và kịp thời có thể trở nên mãn tính hoặc tái phát. Vì vậy, việc phòng ngừa viêm xoang là rất quan trọng.
– Đối với người lớn: bảo vệ sức khỏe trong mùa lạnh, khi thời tiết chuyển mùa, rửa tay trước khi ăn, giữ ấm cơ thể. Tránh xa môi trường khói thuốc và không khí ô nhiễm để hạn chế nguy cơ gây kích ứng, viêm phổi và các bệnh đường hô hấp.
Chú ý đến các yếu tố gây dị ứng đường hô hấp như lông chó mèo, phấn hoa, nước hoa… Sử dụng máy tạo độ ẩm để giúp duy trì độ ẩm cho không khí và ngăn ngừa viêm xoang. Lưu ý vệ sinh máy thường xuyên để tránh sự phát triển của nấm mốc.
– Đối với trẻ em, cần vệ sinh mũi cho trẻ đúng cách và đúng liều lượng bằng dung dịch nước muối (dạng xịt hoặc nhỏ). Tránh để trẻ hít phải khói thuốc hay các tác nhân gây dị ứng cho trẻ. Khi đi bơi, cha mẹ nên hạn chế cho trẻ ngâm mình quá lâu trong hồ bơi. Hướng dẫn và tập cho trẻ đeo khẩu trang, rửa tay đúng cách bằng xà phòng và nước. Tuân thủ việc tiêm chủng cho trẻ đúng lịch, đặc biệt là tiêm vaccine ngừa cúm và các bệnh về đường hô hấp (viêm phổi, viêm phế cầu…). Tránh để trẻ tiếp xúc gần với những người bị cảm lạnh hoặc nhiễm trùng đường hô hấp.